Τι κέρδισα μιλώντας για τον θάνατο με την κα Α.

Θάνατος…αν και στενά συνδεδεμένος με τον χώρο της γεροντολογίας, αναρωτιέμαι, πόσο συχνά μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτό; Εγώ πάντως δεν συνήθιζα να το κάνω εύκολα. Γιατί; Από την μία θεωρώ ότι είναι ένα θέμα taboo στην κοινωνία μας, κάτι για το οποίο προτιμάμε να μην μιλάμε. Ένα θέμα που κρύβουμε κάτω από το χαλάκι εκτός άμα αναγκαστούμε να το «ξεσκονίσουμε». Από την άλλη, νόμιζα ότι ήταν ένα θέμα που θα στεναχωρούσε αφάνταστα τους μεγαλύτερους ενηλίκους με τους οποίους συναναστρεφόμουνα στο τότε εργασιακό μου πλαίσιο.

Κάνοντας λίγο αναστοχασμό…Ποιον θα στεναχωρούσα και θα έφερνα σε δύσκολη θέση μιλώντας γι’ αυτό; Αυτούς ή εμένα; Εξάλλου, δεν ήταν ένα θέμα για το οποίο ξεκινούσα εγώ την συζήτηση, αλλά εκείνοι.

Προσωπική ετοιμότητα επαγγελματία για συζήτηση τέτοιων θεμάτων:

Δεν είναι αμελητέας σημασίας η προσωπική ετοιμότητα για την συζήτηση ευαίσθητων θεμάτων που μας φέρνουν αντιμέτωπους και με δικές μας σκέψεις. Ο θάνατος είναι ένα από αυτά. Έτσι, πήρα λίγο χρόνο να σκεφτώ τα εξής:

Πόσο έτοιμη είμαι να μιλήσω γι’ αυτό;

Πως νιώθω εγώ για τον θάνατο;

Τι με δυσκολεύει στην συζήτηση;

Είμαι σίγουρη ότι μπορώ να το κάνω στο πλαίσιο του επαγγέλματός μου ή υπάρχουν δικές μου ανεπεξέργαστες δυσκολίες που χρήζουν επίλυσης;

Γνωρίζοντας την κα Α.

Ήταν εκείνη την περίοδο που ήρθε στην Μονάδα η κα Α. Ήταν μια μικροσκοπική, χαμογελαστή και πρόσχαρη γυναίκα που πάντα ήθελε να πιάνει κότσο τα μαλλιά της. Αξίζει να παρατηρείς αυτές τις λεπτομέρειες καμιά φορά. Στην όψη των ανθρώπων φαίνεται κομμάτι της ιστορίας της ζωής τους. Η κα. Α. έμπαινε συχνά στην δική της παράλληλη πραγματικότητα, ωστόσο, μαζί της είχα κάποιες από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις που έχω κάνει. Κατά την διάρκεια των επισκέψεών μου στο δωμάτιό της μου διηγούνταν ιστορίες της ζωής της. Ζωή! Μια ζωή πλήρης γι’ αυτήν που θα τελείωνε με τον θάνατο τον οποίο περίμενε χωρίς ακραίο φόβο και αγωνία. Είχε ανάγκη να μιλάει γι’ αυτό. Ήθελε να μιλάμε για το κλείσιμο της ζωής της και για την πληρότητα που ένιωθε σκεπτόμενη όσα είχε ζήσει. Ένα κύκλος που κλείνει…και είχε πλήρη επίγνωση γι’ αυτό.

Καθώς περνούσε ο καιρός ένιωθα όλο και πιο «ανοιχτή» και «έτοιμη» να συζητώ για τον θάνατο μαζί της. Ουσιαστικά να την ακούω. Πρακτικά, δεν μου ζητούσε κάτι. Ταυτόχρονα, άρχισα να νιώθω πιο «κοντά» της. Κατάλαβα ότι όσο πιο πλήρης νιώθει κάποιος με την ζωή του καθώς μεγαλώνει, τόσο λιγότερο φοβάται το τέλος της. Είδα ότι με το πέρας της ηλικίας οι άνθρωποι αποκτούν μεγαλύτερη ταπεινότητα ως προς αυτό και αφήνουν πίσω την «μεγαλομανία» που πολλές φορές χαρακτηρίζει την νεότητα. Μέσω της κα Α. παρατήρησα ότι και άλλοι ένοικοι θέλανε να μιλάνε γι’ αυτό και εντυπωσιάστηκα συνειδητοποιώντας ότι ένα μεγάλο ποσοστό δεν φοβόταν (όσο νόμιζα!).

Αντιθέτως, υπήρχε αποδοχή αλλά, ταυτόχρονα, κι η ανάγκη συζήτησης. Ήταν έκδηλο ότι ο μεγαλύτερος φόβος τους δεν ήταν ο θάνατος, αλλά ο θρήνος των παιδιών τους γι’ αυτούς. Τέλος, αναπόφευκτα, ήρθα αντιμέτωπη με την δική μου θνητότητα και με τη σημασία του να μην χάνω χρόνο άσκοπα. Όπως συνήθιζε να μου λέει η κα Α. «τώρα που είσαι νέα, κάνε όσα περισσότερα θέλεις και μπορείς. Όχι ότι μετά δεν μπορείς…αλλά μετά θα κάνεις άλλα».

Η ανάγκη επικοινωνίας των μεγαλύτερων για τον θάνατο:

Φυσικά, δεν θέλουν όλοι οι μεγαλύτεροι να μιλάνε για τον θάνατο. Ωστόσο, πλέον, μπορώ να καταλάβω καλύτερα γιατί ορισμένοι θέλουν να μοιραστούν τις σκέψεις τους γι’ αυτό με κάποιον. Συχνά, αυτός ο κάποιος μπορεί να είναι ο επαγγελματίας φροντιστής τους.

• Είναι πιο δύσκολο να μιλήσουν γι’ αυτό με την οικογένειά τους.
• Θέλουν να μοιραστούν ανησυχίες και άγχη γι’ αυτό χωρίς να βαρύνουν τα παιδιά τους.
• Συχνά, θέλουν να μιλήσουν για τον θάνατο του συντρόφου τους.
• Θέλουν να μοιραστούν την ιστορία της ζωής τους, όσα καταφέρανε και όσα νιώσανε, ώστε έτσι,
• Να αποκτήσουν όλα πιο έντονο νόημα και αίσθηση ολοκλήρωσης.
• Θέλουν να τους θυμόμαστε.

Η γνωριμία μου με την κα Α. με έκανε να σκεφτώ διάφορα δικά μου κομμάτια, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Κατάλαβα ότι το θέμα δεν είναι ο θάνατος που έρχεται σαν κλείσιμο, αλλά το να υπάρχει ζωή πριν τον θάνατο…και αυτό είναι ό,τι πιο σημαντικό κέρδισα μιλώντας για τον θάνατο με την κα Α.

Φωτογραφία από τον χρήστη Rodolfo Clix στο Pexels