Ολοκληρωμένη φροντίδα για ένα υγιές γήρας

02/02/202126/04/2021 Βασιλική Αργυροπούλου 0 Σχόλια ολοκληρωμένη φροντίδα, παρέχοντας φροντίδα

Μοιραστείτε το:

Οι δημογραφικές αλλαγές των τελευταίων χρόνων και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής δημιουργούν νέες ανάγκες και καινούριες πιο βιώσιμες πρακτικές προς την ικανοποίησή τους. Καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, συχνά καλούνται να έρθουν αντιμέτωποι με περισσότερες ασθένειες, πολλές φορές ταυτόχρονα (πολυπαθολογία) ή και να τις κουβαλούν στην πλάτη τους χρόνια. Αυτές οι συνθήκες αναπτύσσουν πολύπλοκες και πολυδιάστατες ανάγκες φροντίδας. Η λήψη υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας είναι δικαίωμα του καθενός σε όποια ηλικία και να βρίσκεται.

Αυτό που παρατηρείται στα περισσότερα συστήματα υγείας είναι η εμμονή σε έναν προσανατολισμό που τονίζει την ασθένεια και δρα αποσπασματικά. Δηλαδή, αντιμετωπίζει το κάθε πρόβλημα ξεχωριστά και ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες διαστάσεις της ζωής του ανθρώπου χωρίς, πολλές φορές, την απαραίτητη συνεργασία μεταξύ των φορέων. Άμεσες συνέπειες αυτού του συστήματος είναι η αύξηση του κόστους υγείας τόσο για τον πολίτη όσο και για την κοινωνία και η έλλειψη πρόληψης, καθώς καθετί αντιμετωπίζεται μονάχα όταν εμφανιστεί. Ωστόσο, το συγκεκριμένο μοντέλο δεν μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στις νέες, μακροχρόνιες και ιατρικά πολύπλοκες ανάγκες των μεγαλύτερων ανθρώπων.

Τί είναι η ολοκληρωμένη φροντίδα;

Η ολοκληρωμένη φροντίδα (αγγλ. Integrated care) είναι η βιώσιμη, ολιστική εναλλακτική που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Περιγράφεται ως η οργάνωση και παροχή των υπηρεσιών υγείας έτσι ώστε οι άνθρωποι να λαμβάνουν το συνεχές: ενίσχυση υγείας, πρόληψη ασθενειών, διάγνωση, θεραπεία, διαχείριση ασθένειας, αποκατάσταση και παρηγορητική φροντίδα μέσω των διαφορετικών επιπέδων και φορέων υγείας σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες τους.

Η ολοκληρωμένη φροντίδα είναι αμιγώς προσωποκεντρική. Tο να βάζεις τον άνθρωπο και τις ανάγκες του στον πυρήνα της Υγείας σημαίνει ότι επιβεβαιώνεις ότι η φωνή και οι επιλογές του θα επηρεάσουν τον σχεδιασμό και την λειτουργία των υπηρεσιών υγείας (World Health Report, 2008). Οι κεντρικοί άξονες αυτού του μοντέλου είναι: αρχικά, ο εντοπισμός των αναγκών του τοπικού πληθυσμού. Έπειτα, ο σωστός οικονομικός σχεδιασμός (δηλ. νέα οικονομικά και βιώσιμα μοντέλα), η επένδυση σε προγράμματα φροντίδας που θα επιφέρουν και καινοτόμες προτάσεις. Απαραίτητη είναι μια ηγεσία ικανή να αναδιαρθρώσει τα υπάρχοντα οργανωτικά μοντέλα ενθαρρύνοντας νέες συνεργασίες με βάση την συνεργασία διάφορων ειδικοτήτων.

Στο πλαίσιο της καλή ηγεσίας εντάσσεται και η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού των υπηρεσιών καθώς και η επαρκής διαχείριση των κρίσεων και των δυσκολιών που μπορεί να φέρει στο προσωπικό η αλλαγή του τρόπου εργασίας τους. Όπως ειπώθηκε παραπάνω, η ολοκληρωμένη φροντίδα στοχεύσει στην ολιστική έναντι της αποσπασματικής περίθαλψης του ατόμου, γι’ αυτό και προτείνει την δυνατότητα κοινής χρήσης δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών (λ.χ. μέσω τεχνολογίας (eHealth) με απόλυτο σεβασμό στην ιδιωτικότητα και στα δικαιώματα του ασθενούς. Καταλυτικός άξονας του μοντέλου είναι η ενίσχυση από μέρους των επαγγελματιών της συμμετοχής και εμπλοκής των πολιτών στο πλάνο υγείας τους, βοηθώντας τους να αναλάβουν την ευθύνη της αυτοφροντίδας και, εν τέλει, της ύπαρξής τους.

Η ενεργός και υγιής γήρανση προτείνει την μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ανθρώπων και τη μείωση της εξάρτησης. Αυτόμπορεί να επιτευχθεί μέσω της πρωτοβάθμιας φροντίδας. Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι στην πρωτοβάθμια φροντίδα μπορούν να εντοπιστούν οι δυσκολίες του εκάστοτε πολίτη και να σχεδιαστεί ένα κατάλληλο πλάνο δράσης προσαρμοσμένο στους πόρους και τις ανάγκες του. Συγκεκριμένα, καθώς μεγαλώνουμε η προσοχή μας εφίσταται:

στην γνωστική έκπτωση
στην περιορισμένη κινητικότητα
στην κακή διατροφή
σε προβλήματα όρασης και ακοής
σε καταθλιπτικά συμπτώματα
στην κοινωνική υποστήριξη και,
στην στήριξη του φροντιστή.

Σε ένα μοντέλο ολοκληρωμένη φροντίδας αυτό που μπορεί να γίνει ήδη από την πρωτοβάθμια φροντίδα είναι:

Έλεγχος και εκτίμηση αυτών των τομέων (screening)
Αναλυτικό ιστορικό ασθενούς
Σχεδιασμός προσωποκεντρικού πλάνου δράσης (θέσπιση στόχων, διεπιστημονική βάση)
Οργάνωση συστήματος παραπομπών
Στήριξη και ενημέρωση φροντιστή

Το μοντέλο της ολοκληρωμένης φροντίδας έχει από τη μία οργανωσιακές και οικονομικές διαστάσεις που ξεφεύγουν από τον έλεγχο του μεμονωμένου επαγγελματία υγείας. Ωστόσο, ενέχει και ατομικές διαστάσεις (π.χ. επιμόρφωση, ενεργητική ακρόαση και εμπλοκή ασθενών στην διαδικασία) που μπορούν να υιοθετηθούν, αρχικά, από τον κάθε επαγγελματία ξεχωριστά. Η αρχή για τη δημιουργία ενός ολιστικού και βιώσιμου μοντέλου φροντίδας ξεκινάει με τη δημιουργία μιας νέας προσωπικής προοπτικής γι’ αυτό που θέλουμε να προσφέρουμε αλλά και να λάβουμε στο μέλλον. Εξάλλου, η υγεία είναι πολυδιάστατη και το ίδιο επιβάλλεται να είναι και η φροντίδα!