Κατάθλιψη, delirium ή άνοια;
Συχνά, όταν αναφερόματε στην υγεία των μεγαλύτερων ενηλίκων επικεντρωνόμαστε στην σωματική υγεία αγνοώντας την ψυχική. Ωστόσο, η σωματική κι η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετες και, όπως και σε κάθε άλλη ηλικία έτσι και σε αυτήν, πρέπει να δίνεται η κατάλληλη προσοχή για τον έγκαιρο εντοπισμό δυσκολιών. Στην κλινική πράξη είναι βαρύνουσας σημασίας η διαφοροδιάγνωση μεταξύ κατάθλιψης, delirium και άνοιας.
Κατάθλιψη ή άνοια; Διαφοροδιάγνωση:
Η κατάθλιψη κι η άνοια είναι μεταξύ των πιο συχνών ψυχικών και νευρολογικών διαταραχών. Η κατάθλιψη είναι η ψυχική διαταραχή που μπορεί να εντοπίσουμε συχνότερα μαζί με άνοια (συννοσηρότητα). Αν κι οι δύο ασθένειες παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως η αφηρημάδα, η έλλειψη κινήτρου ή η απομόνωση, υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που τις διαφοροποιούν. Συχνά, υποτιμούμε την ύπαρξη κατάθλιψης στις μεγαλύτερες ηλικίες κι η άνοια φαντάζει ως η αναμενόμενη διάγνωση. Σε αυτό παίζει ρόλο και το γεγονός ότι , πολλές φορές, η κατάθλιψη στις μεγαλύτερες ηλικίες δεν μοιάζει με αυτό που έχουμε στο μυαλό μας. Ωστόσο, η διαφοροδιάγνωσή τους είναι κρίσιμη τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση.
| ΑΝΟΙΑ | ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ |
|---|---|
| Μη αναστρέψιμη κατάσταση | Θεραπεύεται |
| Αγνοούν ότι κάνουν λάθη | Έχουν πλήρη ενημερότητα για τις δυσκολίες στην μνήμη |
| Καθώς αγνοούν τα ελλείμματα, δεν ασχολούνται με αυτά | Υπερανασχόληση με ελλείμματα |
| Καταβάλουν προσπάθεια κατά την διάρκεια της νευροψυχολογικής εκτίμησης. | Δεν καταβάλουν προσπάθεια |
| Ακόμα κι αν κάνουν λάθη κατά την εξέταση, συνεχίζουν κανονικά. | “Δεν ξέρω, δεν μπορώ!” |
| Υπάρχει συνέπεια στις κακές επιδόσεις | Ασυνέπεια κακών επιδόσεων |
| Κακός προσανατολισμός | Καλός προσανατολισμός |
| Ασθενή μάθηση | Δυνατότητα μάθησης |
| Προβλήματα στην βραχύχρονη μνήμη και στις εκτελεστικές λειτουργίες | Δυσκολία συγκέντρωσης (προσοχή) που έχει ως συνέπεια προβλήματα μνήμης |
| Προβλήματα στην γραφή και στον λόγο | Συνήθως, η γραφή, ο λόγος και οι κινητικές δεξιότητες είναι άθικτες. |
Delirium ή άνοια; Διαφοροδιάγνωση
Το κοινό χαρακτηριστικό μεταξύ του delirium (οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο) και της άνοιας είναι ότι και τα δύο πλήττουν την γνωστική ικανότητα. Το delirium έχει τρεις τύπους: τον υπερκινητικό, τον υποκινητικό και τον μικτό τύπο που συνδυάζει τους δύο προηγούμενους. Συνήθως εμφανίζεται σε νοσοκομειακά πλαίσια. Η διαφοροδιάγνωση μεταξύ των δύο είναι σημαντική καθώς κι ένας ανοϊκός ασθενής μπορεί να πάθει delirium.
| ΑΝΟΙΑ | DELIRIUM |
|---|---|
| Σε σχέση με το delirium έχει να κάνει κατά βάση με την μνήμη | Σχετίζεται περισσότερο με την προσοχή. |
| Βραχεία έναρξη | Οξεία έναρξη |
| Σταδιακή εξέλιξη | Ταχεία εξέλιξη |
| Μη αναστρέψιμη κατάσταση | Παροδική κατάσταση |
| Συνήθως σε μεγαλύτερες ηλικίες | Πλήττει και νεότερες ηλικίες |
| Προκαλεί κρανιοεγκεφαλική κάκωση | Προϋπάρχουσα εγκεφαλική νόσος και έπεται το delirium |
| Μη έντονες διακυμάνσεις στο συναίσθημα | ‘Εντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις |
| Οι παραισθήσεις δεν είναι τόσο συχνές ή έντονες | Συχνές παραισθήσεις |
| Οφείλεται μεταξύ άλλων σε γενετικούς παράγοντες | Μπορεί να προκληθεί από: Αλλαγή περιβάλλοντος (νοσοκομειακό πλαίσιο) Διακοπή φαρμακευτικής αγωγής Στερητικό σύνδρομο Λοιμώξεις Διαταραχή ηλεκτρολυτών Μειωμένα αισθητηριακά ερεθίσματα Ενδοκρανιακά προβλήματα (π.χ. εγκεφαλικό) Διαταραχή ουροποιητικού Μυοκαρδιακά προβλήματα (π.χ. έμφραγμα) |
Ενδεικτικές Πηγές:
Kitching, D. (2015). Depression in Dementia. Aust Prescr, 38(6), 209–2011.
Lippmann, S. & Perugula, L. M. (2016). Delirium or Dementia? Innov Clin Neurosci, 13(9-10), 56–57.
Φωτογραφία από τον χρήστη Alex Green στο Pexels
