Ιστορία Ζωής: Μια άσκηση για την αυτοεκτίμηση

Η αυτοεκτίμηση είναι από τους σημαντικότερους ψυχολογικούς παράγοντες που συμβάλουν στην προσαρμογή και ευελιξία των μεγαλύτερων ενηλίκων σε αυτήν τη φάση ζωής. Η «Η Ιστορία της ζωής μου» ή «Η Γραμμή της ζωής μου» είναι μια δραστηριότητα που ενισχύει την επαφή με τον εαυτό, την αναπόληση της ζωής, με τις καλές και δύσκολες στιγμές, συμβάλλοντας στην διατήρηση της αυτοεκτίμησης.

Τι θα χρειαστείτε (ενδεικτικά):

• Κοινωνικό ιστορικό του ατόμου (π.χ. σημαντικά πρόσωπα, οικογένεια, ενδιαφέροντα, εργασία, μέρη που έζησε, κτλ.)
• Χαρτονάκια ή απλές κόλλες Α4
• Μαρκαδόρους
• Φωτογραφίες σημαντικών στιγμών επιλεγμένες από το άτομο
• Κόλλα

Τι είναι η Γραμμή/Ιστορία Ζωής:

Ουσιαστικά πρόκειται για μια γραμμή στην αρχή της οποίας αναγράφεται το έτος γέννησης του ατόμου και στο τέλος ο τρέχων χρόνος. Ξεκινώντας από την γέννηση, το άτομο προσθέτει τις σημαντικές στιγμές της ζωής του (και τις χρονολογίες τους). Η συγκεκριμένη γραμμή μπορεί να εμπλουτιστεί με ορισμένες φωτογραφίες που θα έχει επιλέξει το άτομο ώστε να οπτικοποιηθεί ακόμη περισσότερο. Για εμένα, στην καλύτερη οπτικοποίηση συμβάλλει και η χρήση διαφορετικών μαρκαδόρων που μπορεί να επιλέξει και το άτομο.

Το κοινωνικό ιστορικό μας βοηθάει στο να κάνουμε συγκεκριμένες ερωτήσεις και να ενισχύσουμε περαιτέρω την συζήτηση για ορισμένα γεγονότα. Κάποια παραδείγματα ερωτήσεων θα μπορούσαν να είναι τα ακόλουθα:

• Ποια γεγονότα της νεανικής ηλικίας θα ξεχωρίζατε;
• Ποια άτομα ήταν πολύ σημαντικά για εσάς τότε;
• Ποια είναι η καλύτερη ανάμνηση αυτού του ταξιδιού και ποια η λιγότερο ευχάριστη;
• Θα ξεχωρίζατε κάποιους συναδέλφους σε αυτήν την δουλειά;

Φυσικά, μπορούμε να ενισχύσουμε την δραστηριότητα ρωτώντας για σκέψεις και συναισθήματα. Μπορούμε να επιμείνουμε σε γεγονότα που έχουν κάνει το άτομο χαρούμενο, περήφανο και να τονίσουμε ότι κατάφερε να αντιμετωπίσει και δύσκολες καταστάσεις στην ζωή του. Η διατήρηση της αυτοεκτίμησης προκύπτει από την γνώση τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών στιγμών και χαρακτηριστικών. Θα είναι αρκετά ενδιαφέρον να ζητήσετε από το άτομο να βάλει έναν τίτλο στην Ιστορία Ζωής που θα έχει την μορφή αποφθέγματος.

Ομαδικά ή ατομικά;

Πρόκειται για μια δραστηριότητα που μπορεί να γίνει τόσο ατομικά όσο και ομαδικά. Το να γίνει στο πλαίσιο μιας ομάδας συζήτησης δύναται να ενισχύσει την κοινωνική αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων και την συζήτηση, την ανάπτυξη ενσυναίσθησης και το μοίρασμα εμπειριών. Τα άτομα θα έχουν την ευκαιρία να εντοπίσουν κοινά βιώματα και να γνωριστούν καλύτερα. Ενδεχομένως, ο τρόπος σύστασης της ομάδας να παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της δραστηριότητας και στην προώθηση της συζήτησης.

Πως βοηθάει στην διατήρηση της αυτοεκτίμησης;

Στο τέλος της δραστηριότητας το άτομο έχει κάνει μια αναπόληση για όλη του τη ζωή και την έχει οπτικοποιημένη μπροστά του. Έχει μια συνολική εικόνα των κύριων στιγμών, θετικών και αρνητικών και των σημαντικών ανθρώπων στην ζωή του. Επίσης, μπορεί να δει ότι πέρασε και δύσκολες καταστάσεις και τα έχει καταφέρει. Έχει μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει δυσκολίες.

Κι αν υπάρχουν προβλήματα μνήμης;

Η συγκεκριμένη άσκηση απαιτεί την χρήση των νοητικών λειτουργιών (προσοχή, μνήμη, λόγος κτλ.), πόσο μάλλον άμα γίνεται ομαδικά. Αν και δεν μιλάμε για άτομα σε προχωρημένη άνοια, στις υπόλοιπες περιπτώσεις θα μπορούσε να είναι βοηθητική ως προς την οργάνωση της χρονικής αλληλουχίας των γεγονότων και στην μνημονική τους ανάκληση. Εξάλλου, πρόκειται για μια άσκηση που έχει να κάνει με το παρελθόν. Σίγουρα, σε αυτές τις περιπτώσεις καλούμαστε να προσαρμόσουμε την δραστηριότητα και να την κάνουμε πιο καθοδηγητική, είτε χωρίζοντας εξ’ αρχής τα εξελικτικά στάδια στην γραμμή και κάνοντας συγκεκριμένες ερωτήσεις για την κάθε φάση, είτε χρησιμοποιώντας πιο πολύ τις πληροφορίες που ήδη ξέρουμε για το άτομο.

• Ήταν ωραία όταν πηγαίνατε σχολείο; Τι παίζατε τότε στα διαλείμματα;
• Εσείς έχετε σπουδάσει και Νομική. Πρέπει να ήταν απαιτητική σχολή.
• Και τον κ. Κώστα πότε τον γνωρίσατε;
• Και η μέρα του γάμου σας;

Το πιο σημαντικό είναι να προσαρμόσουμε τις ερωτήσεις μας και την έκταση της γραμμής στην γνωστική φάση του ατόμου. Μπορεί μια γραμμή να έχει πέντε γεγονότα κι άλλη δέκα. Στόχος μας είναι το άτομο να νιώσει καλά με όσα ανακαλεί και όχι με όσα λησμονεί.

Photo by Valentin Balan on Unsplash