Αναλύοντας Συνήθεις Μύθους για τις Ανάγκες και τη Φροντίδα των Μεγαλύτερων Ενήλικων
Πολλοί από εμάς έχουμε σκέψεις και απόψεις σχετικά με τους μεγαλύτερους ενήλικες και την πορεία της γήρανσης που διέπονται περισσότερο από στερεότυπα, μύθους ή παρανοήσεις, και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και τον πολυπαραγοντικό χαρακτήρα της πορείας ανάπτυξης του ανθρώπου στις διαφορετικές κοινωνίες. Παρακάτω θα συζητηθούν κάποιοι από τους συνήθεις μύθους που υιοθετούμε για τους μεγαλύτερους ενήλικες, σε μια προσπάθεια αναθεώρησης και αναπροσαρμογής των πεποιθήσεων και των στάσεών μας, και των συνεπακόλουθών τους σε πολλαπλά επίπεδα, από το διαπροσωπικό έως το πολιτισμικό-κοινωνικό.
Οι μεγαλύτεροι ενήλικες ως μια ομοιογενής ομάδα
Οι μεγαλύτεροι ενήλικες χαρακτηρίζονται περισσότερο από διαφοροποιήσεις και ποικιλομορφία παρά από γενικά χαρακτηριστικά. Διαφέρουν σημαντικά ως προς τα επίπεδα υγείας, δραστηριοποίησης, εργασίας και κοινωνικών δικτύων. Κατά συνέπεια η ανάγκη τους για υποστήριξη, φροντίδα ή παροχές χρειάζεται να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στο φάσμα των διαφορετικών αναγκών τους. Επιπλέον, και οι πολιτικές που αναπτύσσονται χρειάζεται να έχουν μια κατεύθυνση ενίσχυσης της ευζωίας και των δυνατοτήτων για ανάπτυξη. Ακόμη χρειάζεται να δοθεί η δυνατότητα στους μεγαλύτερους ενήλικες να περιγράψουν τις ανάγκες και τις εμπειρίες τους οι ίδιοι και να προτείνουν λύσεις για τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν αξιοποιώντας τη γνώση και τα αποθέματά τους.
Η διαφοροποίηση στην πορεία του γήρατος δεν είναι τυχαία
Ένα σημαντικό μέρος της διαφοροποίησης στην πορεία των μεγαλύτερων ενηλίκων είναι αποτέλεσμα των φυσικών, κοινωνικών και πολιτικών περιβαλλόντων στα οποία ζουν. Κατά συνέπεια, οι ανάγκες των μεγαλύτερων ενηλίκων για στήριξη σε θέματα υγείας, και γενικά, είναι αντίστοιχη της απουσίας οικονομικών και κοινωνικών πόρων προς αυτούς. Με άλλα λόγια οι κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες διαμορφώνουν σε σημαντικό βαθμό την πορεία του γήρατος.
Οι μεγαλύτεροι ενήλικες είναι εξαρτώμενα μέλη
Παρά τη γενική πεποίθηση ότι οι μεγαλύτεροι ενήλικες είναι συνήθως δέκτες φροντίδας και υποστήριξης, φαίνεται ότι στην πραγματικότητα συμβάλλουν και συνεισφέρουν πολυεπίπεδα στην οικογένεια και στην ευρύτερη κοινότητα.
Η καλή υγεία ως απουσία ασθένειας
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο συνδυασμός της σωματικής, ψυχικής και νοητικής κατάστασης ενός ατόμου είναι ένας καλύτερος δείκτης της υγείας και του ευ ζην από την απουσία ή παρουσία ασθένειας. Ακολούθως, οι υπηρεσίες και οι δραστηριότητες που εστιάζουν στη βελτίωση των ικανοτήτων στους τομείς αυτούς φαίνεται να έχουν καλύτερα αποτελέσματα.
Η οικογένεια είναι η μόνη πηγή για τη φροντίδα των μεγαλύτερων ενηλίκων
Αν και οι οικογένειες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη φροντίδα των μεγαλύτερων ενηλίκων, ιδίως μακροπρόθεσμα, δεν είναι επαρκές ούτε εφικτό να αποτελούν τη βάση της φροντίδας και του σχεδιασμού της. Η προστασία και ενίσχυση των δικαιωμάτων, η αξιοπρέπεια, η εξασφάλιση ποιοτικών παροχών και δυνατότητων προϋποθέτουν ευρύτερες πολιτικές σε επίπεδο κράτους και δομών.
Η νοητική και σωματική επιδείνωση είναι μια εγγενής διεργασία του γηράσκειν
Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία δείχνουν πως ο εγκέφαλος υφίσταται αλλαγές με την πάροδο των ετών, ταυτόχρονα ωστόσο οι παράγοντες της διατροφής, την νοητικής εξάσκησης, της εκπαίδευσης, και της φυσικής δραστηριότητας φαίνεται ότι διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Ένα μέρος της επιδείνωσης που βιώνουν οι μεγαλύτεροι ενήλικες είναι αποτέλεσμα της προσδοκίας να συμβεί αυτό και των αντίστοιχων στάσεων ατομικών και κοινωνικών. Η αίσθηση σκοπού και ένα υποστηρικτικό δίκτυο φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δόμηση μιας διαφορετικής εξελικτικής πορείας.
Η δημιουργικότητα και η μάθηση είναι προνόμια των νεότερων ηλικιών
Οι μεγαλύτεροι ενήλικες μπορούν να είναι δημιουργικοί, αποτελεσματικοί και μάλιστα με διαφορετικούς τρόπους από τους νεότερους ενήλικες. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μεγαλύτεροι ενήλικες έχουν συχνά πιο υψηλό κίνητρο και επιμονή σε σύγκριση με τους νεότερους σε εκπαιδευτικές διαδικασίες. Επίσης, αξιοποιούν την εμπειρία προκειμένου να αντιμετωπίσουν νέες καταστάσεις.
Γίνεται σαφές ότι χρειάζεται ενημέρωση και εκπαίδευση σχετικά με το γηράσκειν και τους μεγαλύτερους ενήλικες προκειμένου να μπορέσουμε ως άτομα, επαγγελματίες, αλλά και ως κοινωνίες να κατανοήσουμε και να ενσωματώσουμε την πλήρη δυναμική των μεγαλύτερων ενηλίκων, αλλά και να ανταποκριθούμε στις πραγματικές τους ανάγκες.
Ενδεικτικές πηγές:
https://www.who.int/news-room/photo-story/photo-story-detail/ageing-and-life-course
Photo by Matthew Bennett on Unsplash
